Μετράει στο ενεργητικό του 132 συμμετοχές με την εθνική ομάδα βόλεϊ της Ελλάδας, πρωταθλήματα και κύπελλα, δυνατές συγκινήσεις, ξεχωριστές στιγμές. Πρόσφατα έχει αναλάβει τεχνικός διευθυντής της ομάδας Ναντ στη Γαλλία και συνεχίζει στο αθλητικό του ταξίδι να συγκεντρώνει εμπειρίες και συναισθήματα. Ο πρώην διεθνής αθλητής Αχιλλέας Παπαδημητρίου, είναι ένας άνθρωπος με ήθος, ευγένεια, αγάπη και σεβασμό γι’ αυτό που κάνει. Χαρακτηριστικά που είναι αναγκαίο να υπάρχουν σε κάθε νέο αθλητή, για να μπορούμε να ελπίζουμε σε υγιές, αθλητικό (και όχι μόνο) μέλλον.
Συνέντευξη στον Θεόδουλο Παπαβασιλείου
Μετράς πολλά χρόνια στα γήπεδα, πολλές επιτυχίες, πολλές έντονες στιγμές… Θα μπορούσες να ξεχωρίσεις τις πιο δυνατές εικόνες αυτής της πορείας;
Υπήρξαν πολλές στιγμές που θυμάμαι, αλλά θα έλεγα ότι οι πιο έντονες ήταν οι δύο τελικοί στο Τροκαντερό στην Αθήνα, η πρώτη μου προπόνηση στην εθνική ομάδα, όταν ξαφνικά είδα δίπλα μου αθλητές που είχα αφίσα στο δωμάτιό μου, και μια στιγμή που ανατριχιάζω ακόμα όταν τη σκέφτομαι: η στιγμή που άναψα τον βωμό στη γενέτειρα των Ολυμπιακών αγώνων, την αρχαία Ήλιδα το 2016, για τους Ολυμπιακούς του Ρίο.
Τι σου έχει προσφέρει ο αθλητισμός γενικά, και η πετοσφαίριση ειδικά, όλα αυτά τα χρόνια;
Αν έπρεπε να απαντήσω με μια φράση θα χρησιμοποιούσα τους στίχους του Καβάφη: «Η Ιθάκη σ’ έδωσε τ’ ωραίο ταξίδι, χωρίς αυτήν δεν θα ‘βγαινες στον δρόμο». Τα συναισθήματα που νιώθει ένας αθλητής καθημερινά είναι κάτι το μοναδικό. Οι συγκινήσεις, οι χαρές, οι λύπες, η αναγνώριση, η αμφισβήτηση… Αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι σε μαθαίνει να τα διαχειρίζεσαι, και κυρίως τις λύπες και την αμφισβήτηση, γιατί στις χαρές σπάνια υπάρχει προβληματισμός και ενδοσκόπηση.
Είναι ένα ταξίδι που σε μαθαίνει να συνυπάρχεις με το διαφορετικό, να προσαρμόζεσαι σε διαφορετικά άτομα ή περιβάλλοντα, να δουλεύεις πάνω σε στόχους, να συγκεντρώνεσαι, να έχεις επιμονή και υπομονή, να διαχειρίζεσαι το άγχος ή να λειτουργείς μέσα σε μια ομάδα (στη περίπτωση των ομαδικών αθλημάτων). Ένα ταξίδι που σου παρέχει τη δυνατότητα να έχεις στρατηγική σκέψη, να παίρνεις πρωτοβουλίες, να βλέπεις το πώς αλλάζουν οι άνθρωποι αν είσαι περισσότερο ή λιγότερο αναγνωρίσιμος και να μαθαίνεις να ζεις και με αυτό. Ένα ταξίδι που σου δίνει τη δυνατότητα όχι μόνο να γνωρίσεις ανθρώπους και νέους τόπους αλλά να γνωρίσεις καλύτερα τον ίδιο τον άνθρωπο, είναι ένα μέσο έκφρασης και επικοινωνίας, είναι κάτι που σου δίνει ταυτότητα. Ο αθλητισμός και ο πρωταθλητισμός σου θέτουν καθημερινά ερωτήματα και προβληματισμούς παρόμοιους με αυτούς που συναντάμε στο Σιντάρτα και τον Ντέμιαν του Έσσε ή στον Βίκτορ Φρανκλ.
Αν τώρα το χόμπι μας γίνει κάποια στιγμή και επάγγελμα, νομίζω είναι ό,τι το καλύτερο. Άρα, λοιπόν, μπορώ να πω ότι όλα όσα προανέφερα σε μικρό ή μεγάλο βαθμό μου τα πρόσφερε ο αθλητισμός και μου τα προσφέρει ακόμα.
Και τι μπορεί να προσφέρει στα νέα παιδιά που θέλουν να ξεκινήσουν τώρα; Θα παρότρυνες τους γονείς να στηρίξουν αυτήν την απόφασή τους;
Μπορεί να προσφέρει όλα αυτά που προανέφερα και σαφώς οι γονείς θα πρέπει να ενθαρρύνουν την ενασχόληση με τον αθλητισμό. Υπάρχει μια αμφίδρομη σχέση μεταξύ πολιτισμού, παιδείας, εκπαίδευσης και αθλητισμού. Κανένα από αυτά δεν μπορεί να υπάρξει μόνο του, σε αντίθεση με αυτό που πιστεύουν πολλοί, ότι αθλητισμός και σπουδές δεν μπορούν να συνυπάρξουν. Όχι μόνο μπορούν, αλλά επιβάλλεται να συνυπάρξουν. Ο ΠΑΣΑΠ και ιδιαίτερα ο πρόεδρος του Βασίλης Μηνούδης, ο καθηγητής κύριος Γαργαλιάνος και η Dr Δικαία Χατζηευσταθίου του Canterbury Christ Church University στην Αγγλία, έχουν κάνει σπουδαίο έργο πάνω στην επιμόρφωση των αθλητών και αξίζει προσοχής, ενώ υπάρχουν πολλοί αθλητές υψηλού επιπέδου με διπλή σταδιοδρομία.
Ο ρόλος των γονέων όμως είναι σημαντικός. Οι γονείς πρέπει να ενθαρρύνουν, αλλά και να απέχουν ταυτόχρονα. Όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό πολλοί γονείς προσπαθούν να αντικαταστήσουν τους προπονητές, θέτουν τα μετάλλια ή τα χρήματα ως αυτοσκοπό, επιβάλλουν το άθλημα με το οποίο θα ασχοληθούν τα παιδιά τους και όλα αυτά έχουν καταστροφικές συνέπειες για αυτά και ως αθλητές και ως άτομα.
Ακόμα και ο καλύτερος προπονητής να είναι ένας γονέας δε θα έπρεπε να επεμβαίνει. Τα παιδιά πρέπει απλά να χαίρονται το παιχνίδι όταν ξεκινούν τον αθλητισμό. Είναι πολύ σημαντικό θέμα αυτό και η επέμβαση των γονέων, όταν ξεπερνάει τα όρια της ενθάρρυνσης, είναι αιτία πολλών προβλημάτων.
Το βόλεϊ έχει κάποιες ιδιαίτερες, ξεχωριστές απαιτήσεις σε σχέση με άλλα αθλήματα;
Το βόλεϊ είναι το μοναδικό ομαδικό άθλημα στο οποίο δεν υπάρχει επαφή και οι αθλητές πρέπει να συνεργαστούν άψογα σε 81 τ.μ. έχοντας στη διάθεσή τους κλάσματα δευτερολέπτου. Απαιτεί πέρα από τη δύναμη, την τεχνική και την ταχύτητα, δυνατούς αθλητές στον τομέα attitude και mentality.
Σε αθλήματα όπου απαιτείται συνεργασία παικτών στο γήπεδο, είναι πάντα εύκολη η «συνύπαρξη» της προσωπικής φιλοδοξίας που μπορεί να έχει ένας αθλητής με το κοινό καλό της ομάδας;
Δεν είναι πάντα εύκολη η συνύπαρξη, αλλά στα ομαδικά αθλήματα ο αθλητής είναι υποχρεωμένος να βάλει την ομάδα πάνω από τον εαυτό του. Διαφορετικά δεν θα μπορέσει ποτέ να αγωνιστεί σε υψηλό επίπεδο ή να γίνει καλύτερος. Οι αθλητές κρίνονται από το πώς προσαρμόζουν τον ρόλο τους μέσα στη ομάδα. Η Ολυμπιονίκης Μία Χαμ έχει δηλώσει: «Είμαι μέλος μιας ομάδας και βασίζομαι στην ομάδα, υποχωρώ και θυσιάζομαι γι’ αυτό, γιατί η ομάδα, όχι το άτομο, είναι ο τελικός πρωταθλητής».
Ο πρωταθλητισμός ποιες «θυσίες» απαιτεί;
Δεν απαιτεί θυσίες, λαμβάνοντας ως δεδομένο το γεγονός ότι κάνουμε πρωταθλητισμό επειδή αγαπάμε τον αθλητισμό. Απλά ένας αθλητής πρέπει να δουλεύει σωστά, όπως θα πρέπει να κάνει και ένας λογιστής, ένας γιατρός ή ένας μηχανικός για παράδειγμα. Με τη μόνη διαφορά, βέβαια, ότι ο πρωταθλητισμός απαιτεί και πειθαρχία εκτός αγωνιστικών χώρων. Όταν αγαπάς όμως κάτι δεν το θεωρώ θυσία το να κάνεις Χριστούγεννα στο γήπεδο, όπως έκανα εγώ πολλές φορές. Το να κάνεις πρωταθλητισμό είναι από τα ωραιότερα πράγματα στη ζωή και πρέπει να εκτιμούμε και να χαιρόμαστε την κάθε στιγμή. Δεν μπορούμε να τα έχουμε όλα… Μιλάω φυσικά για τα ομαδικά αθλήματα. Στα ατομικά ίσως να θέλει περισσότερο ανάλυση αυτή η κουβέντα.
Υπάρχουν κάποιοι κανόνες, κάποιες βασικές αρχές, που ακολουθείς σταθερά στο κομμάτι της διατροφής;
Όσο ήμουν αθλητής πρόσεχα και πρέπει να αρχίσω να προσέχω πάλι (γέλια). Δεν ακολουθούσα πολύ αυστηρό πρόγραμμα, αλλά απέφευγα πολύ κάποια είδη υδατανθράκων, ζάχαρη και αλκοόλ και δεν κάπνιζα ποτέ.
Και στο θέμα της προπόνησης;
Βασικές αρχές ή κανόνες δεν υπάρχουν. Απλά πρέπει να δίνεις τον καλύτερό σου εαυτό. Προσωπικά συχνά έκανα ατομικές προπονήσεις.
Ως τεχνικός διευθυντής, πλέον στη γαλλική ομάδα Ναντ, βλέπεις και κάποια πράγματα διαφορετικά; Έχετε θέσει κάποιες βασικές αρχές που θέλετε να «περάσετε» στους παίχτες σας;
Τα πράγματα είναι διαφορετικά από αυτήν τη θέση, γιατί ένα προπονητικό team ασχολείται με 12 αθλητές ξεχωριστά και την ομάδα ως σύνολο, καθώς επίσης με θέματα οργάνωσης, τραυματισμούς, ανάπτυξης κ.λπ.
Οι αρχές που έχουμε θέσει ως προτεραιότητα είναι η συγκέντρωση, η επιμονή, η υπευθυνότητα, ο σεβασμός και το ομαδικό πνεύμα.
Ποιες είναι οι βασικές διαφορές που εντοπίζεις (από άποψη νοοτροπίας, οργάνωσης κ.ά.) μεταξύ Ελλάδας και Γαλλίας;
Οι διαφορές είναι αυτές που υπάρχουν και σε επίπεδο κρατών ή θεσμών, παιδείας, εκπαιδευτικού συστήματος, δικαιοσύνης, οικογένειας κ.λπ. Και σαφώς είναι τεράστιες. Όμως δεν είναι όλα τέλεια εδώ, και αναμφισβήτητα υπάρχουν αρκετοί τομείς που πρέπει να βελτιωθούν. Από εκεί και πέρα, σαφώς και δεν κρίνω βάσει αποτελεσμάτων, γιατί δεν μπορούμε να συγκρίνουμε τη Γαλλία και την Ελλάδα σε οικονομικό και πληθυσμιακό επίπεδο. Απλά αναφέρομαι στη δομή του αθλητισμού και τον ρόλο που του αναθέτει η κάθε κοινωνία ή κράτος. Η νοοτροπία είναι διαφορετική και το επίπεδο των παραγόντων σαφώς. Υπάρχει σεβασμός στον αθλητή αλλά και στις αξίες του αθλητισμού γενικότερα. Τα δικαιώματα των αθλητών αλλά και όσων εργάζονται στον αθλητισμό είναι κατοχυρωμένα πράγματα που δεν τα βλέπουμε στην Ελλάδα, γιατί πολύ απλά δεν θέλουμε να τα εφαρμόσουμε.
Και πού θεωρείς ότι πρέπει να στρέψει το βλέμμα του το μέλλον του αθλητισμού;
Καταρχάς πρέπει να πω ότι, όταν μιλάμε για αθλητισμό, αναφερόμαστε είτε σε κάποιον που απλά τρέχει στην παραλία με τον σκύλο του είτε σε ανώνυμες εταιρίες που συμμετέχουν με τον οποιοδήποτε τρόπο στο φαινόμενο αυτό.
Ο αθλητισμός αποτελεί έναν θεσμό, ένα κοινωνικό φαινόμενο που έχει σημαντικές κοινωνικοπολιτικές και οικονομικές προεκτάσεις σε τοπικό, διεθνές και παγκόσμιο επίπεδο. Είναι έκφραση, είναι ανταλλαγή κουλτούρας, είναι διέξοδος, αλλά επίσης είναι και διεθνείς σχέσεις ή επιχειρηματικότητα.
Πέρα όμως από την υγεία, την κοινωνικοποίηση, την καλλιέργεια των αξιών κ.λπ., ακόμα και πλήρως εμπορευματοποιημένος (π.χ. ΝΒΑ ή premier league στην Αγγλία) μπορεί να έχει πολύ θετική επίδραση στη δημιουργία ή στην προσπάθεια δημιουργίας αειφόρων κοινωνιών, δηλαδή και στους τρεις πυλώνες: κοινωνία, περιβάλλον, οικονομία.
Ένα παράδειγμα είναι η σχέση του με το κοινωνικό κεφάλαιο μιας χώρας, όπως μας λένε οι Matthew Nicholson and Russell Hoye στο βιβλίο ‘Sport and social capital’.
Σήμερα περισσότερο, όμως, αποτελεί τον καθρέφτη των αξιών των κοινωνιών παρά τις καθορίζει και διαμορφώνει. Θεωρώ ότι πρέπει να στραφεί προς τη διαμόρφωσή τους, αλλά δεν ξέρω κατά πόσο είναι εφικτό όντας αντικείμενο πολιτικής στις μέρες μας. Π.χ. το ελληνικό ποδόσφαιρο αντικατοπτρίζει το πιο νοσηρό κομμάτι της κοινωνίας μας και ΔΕΝ θέλουμε να το αλλάξουμε. Αυτό είναι θέμα θεσμών, για παράδειγμα πολιτικό σύστημα, δικαιοσύνη, κράτος, παραγωγικές σχέσεις, αξιακά συστήματα κ.λπ. Ο ίδιος ο άνθρωπος θα αποφασίζει το πού θα στραφεί ο αθλητισμός. Για να γίνει προς την κατεύθυνση που αναφέρω πιο πάνω, πρέπει να γίνουν ριζικές αλλαγές στους θεσμούς των κρατών, αλλού λιγότερο αλλού περισσότερο.
Info box: Ο Αχιλλέας Παπαδημητρίου είναι πρώην διεθνής αθλητής του βόλεϊ και νυν τεχνικός διευθυντής της Ναντ στη Γαλλία. Έχει 132 συμμετοχές με την εθνική ομάδα της Ελλάδας και ήταν πρωταθλητής και κυπελλούχος με τον Ολυμπιακό και κυπελλούχος με τον Παναθηναϊκό. Νωρίτερα αγωνίστηκε σε Κόροιβο Αμαλιάδας, Ρέθυμνο, Παγκράτι και Πανελλήνιο και από το 2011-2016 συνέχισε την καριέρα του στη Γαλλία, σε Μποβέ και Ναντ, όπου ήταν δύο φορές φιναλίστ του κυπέλλου Γαλλίας. Είναι απόφοιτος Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Κρήτης και κάτοχος μάστερ στη Διαχείριση Περιβάλλοντος στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου.
